Fundamenty — rodzaje i ich zastosowanie

Fundamenty są niewidocznymi częściami budynku, lecz niezwykle ważnymi wobec jego trwałości. Występują różne rodzaje fundamentów i stosuje się je w wielu różnych przypadkach. W tym poradniku przybliżymy dane kwestie, zatem jeżeli interesuje Cię temat fundamentów — koniecznie przeczytaj!

Czym są fundamenty i jaką funkcję pełnią

Fundament — inaczej posadowienie, jest budowlanym elementem konstrukcyjnym, które przenosi na podłoże całość obciążeń budowli na nim osadzonej. Obciążenia przekazywane na fundament, powodują odkształcenia gruntu, co zaś powoduje osiadanie budowli. Fundament pełni także funkcję zabezpieczającą przed zawilgoceniem budynku od strony gruntu.

W związku z tym niezwykle ważny jest dobór odpowiedniego rodzaju fundamentu. Dobierane powinny one być względem konkretnego podłoża, jak i ogólnej konstrukcji budynku.

Wyróżnia się dwa najpopularniejsze rodzaje fundamentów. Są nimi pośrednie i bezpośrednie. Do budowy domów jednorodzinnych, najczęściej wykorzystywane są fundamenty bezpośrednie, o ile pozwalają na to warunki gruntowe. Niekiedy jednak wymagane jest zastosowanie posadowienia pośredniego, które przekłada się na stabilność budynku w przypadku niepewnego gruntu.

Fundamenty pośrednie, czyli fundamenty głębokie

W przypadku głęboko osadzonych warstw nośnych gruntu poleca się stosować fundamenty pośrednie, czyli głębokie. Zastosowanie ma miejsce najczęściej wtedy, gdy istnieje wysoki poziom wód gruntowych, bądź pod powierzchnią znajdują się niejednorodne, bądź nienośne warstwy gruntu.

Studnie fundamentowe

Występują w postaci betonowej, lub żelbetonowej. Ich kształt jest najczęściej cylindryczny. Studnie tego typu wpuszczane są na odpowiednią głębokość, a ich dno powinno zabezpieczyć się przed tzw. korkiem. Wnętrze tychże konstrukcji wypełnia się betonem.

Pale fundamentowe

Nazywane także fundamentami palowymi. Jest to jednej z najczęściej stosowanego, pośredniego fundamentu. Pale posiadają podział i wyróżnić można takie jak:

• Normalne — charakteryzują się przekazywaniem obciążenia przez siłę tarcia pobocznicy i podstawę pala.
• Zawieszone — ten rodzaj przekazuje obciążenie poprzez siłę tarcia pobocznicy.
• Stojące — w tym przypadku obciążenie przekazywane jest przez podstawę pala.

Płyty fundamentowe wykonywane są na kilka sposobów. Otóż grunt w miejsca tyczenia pali musi zostać usunięty, bądź pozostawiony (w przypadku otworów wybijanych), czego zaś efektem jest zagęszczenie gruntu.

Kesony

Są to stalowe, lub żelbetonowe skrzynie fundamentowe, charakteryzujące się szczelnymi ścianami i otwartym dnem. Umieszcza się je na pożądanych głębokościach, a następnie uszczelnia je, usuwa z ich wnętrza wodę i kolejno wypełnia betonem. W taki sposób powstaje fundament.

Fundamenty bezpośrednie, czyli fundamenty płytkie

W tym przypadku cała powierzchnia podstawy znajduje się na gruntach nośnych — w sposób bezpośredni. Jednak z zastosowania danego rodzaju fundamentów należy zrezygnować w przypadku gdy na działce są grunty nienośne. Jeżeli chodzi o głębokość posadowienia fundamentów bezpośrednich — powinna być ona niższa aniżeli głębokość przemarzania gruntu.

Płyty fundamentowe

Jest to popularny i chętnie wybierany rodzaj posadowienia budynku. Płytę fundamentową i jej zastosowanie najczęściej zaobserwować można w przypadku budownictwa szkieletowego i w przypadku gruntów niejednorodnych, lub kiedy występuje wysoki poziom wód gruntowych.

Płyty fundamentowe są posadowieniem znajdującym się w pełni pod całą powierzchnią budynku. Kiedy np. projekt domu jest skomplikowany, właśnie wtedy chętnie wybiera się płyty, a rezygnuje np. z fundamentu liniowego. Jest to także inwestycja nierzadko ekonomiczniejsza.

Ławy fundamentowe i ściany fundamentowe

Znane także pod nazwą fundamentu klasycznego/tradycyjnego. Najczęściej stosuje się je w przypadku domów jednorodzinnych. Ławy fundamentowe charakteryzują się tym, że są płytkimi rowami o szerokości około 50 centymetrów, w których umieszczone zostają pręty zbrojeniowe. Następnie całość zalewa się betonem. Krawędzie wykopów zazwyczaj zabezpieczone są poprzez deski. Kiedy ława fundamentowa jest gotowa, powstają na niej ściany fundamentowe. Kiedy zaistnieje problem z nierównym terenem, można go rozwiązań poprzez zastosowanie tzw. schodków fundamentowych.

Na wierzchu ścian fundamentowych wykonuje się także ocieplenie, czy hydroizolację, która nierzadko później łączona jest z izolacją przeciwwilgociową podłogi na gruncie. Robi się tak z uwagi na fakt, iż w przypadku ścian fundamentowych są one po części zanurzone w gruncie, a częściowo wystają ponad jego powierzchnię. Materiał stosowany do budowy ścian fundamentowych to cegła i kamień. Ostatnimi czasy do budowy używa się bloczków betonowych.

Skrzynie fundamentowe i bloki fundamentowe

Swoje zastosowanie znajdują podczas budowy wysokich obiektów, charakteryzujących się dużymi obciążeniami. Nierzadko stosuje się je także na terenach szkód górniczych. Na dane fundamenty składają zbrojone ściany poprzeczne i pionowe. Do podobnego celu wykorzystuje się też bloki fundamentowe (najczęściej przyczółki mostowe)

Stopy fundamentowe

Ich zastosowanie jest dosyć szerokie. Wybiera się je w przypadku przeniesienia obciążeń z kolumn, słupów, kominów i innych podobnych konstrukcji. Stopy fundamentowe projektowane są na planie prostokąta, bądź kwadratu, gdzie w przekroju pionowym ich kształt jest trapezowy, kielichowy (znane też jako fundamenty kielichowe), schodkowy, czy prostokątny. Obiekt konstrukcyjny jest łączony ze stopą fundamentową za pomocą stalowych prętów.

Ruszty fundamentowe

Są to krzyżujące się ze sobą ławy. Taki rodzaj fundamentów ma przełożyć się na zwiększenie sztywności konstrukcji, a co za tym idzie, zminimalizowanie wystąpienia ryzyka nierównomiernego osiadania budynku. Często wykorzystywane są w przypadku konstrukcji słupowych, natomiast rzadko w budownictwie jednorodzinnym.

Płyta fundamentowa, ława i inne rodzaje fundamentów — jakie są konsekwencje źle dobranych fundamentów

Fundamenty mogą być źle dobrane. Zarówno płyta fundamentowa, ściany fundamentowe i inne. Konsekwencją tego jest wiele późniejszych problemów. Właściwy dobór fundamentów, poprzedzony powinien być dokładnym rozpoznaniem terenu i warunków gruntowych występujących na danej działce. Budując dom, trzeba wiedzieć o kwestiach takich jak np. grunt i głębokość jego przemarzania, nośność gruntu, układ jego warstw i nie tylko. Pod uwagę trzeba także wziąć wielkość domu i jego kształt. Jest to niezwykle ważne, gdyż w przypadku źle dobranych fundamentów, bądź nieodpowiedniego posadowienia budynku, trzeba liczyć się z przykrymi konsekwencjami.

Zaliczyć można do nich:

• pękanie ścian,
• rozmaite wady konstrukcyjne,
• nierównomierne osadzenie budynku.

W związku z zaistnieniem danych konsekwencji trzeba liczyć się z poniesieniem nierzadko dużych kosztów dotyczących napraw. Sposobem na uniknięcie danego faktu, jest zapamiętanie o wyżej wymienionych rzeczach, przeprowadzić też można badanie geotechniczne, a pracę nad fundamentami zlecić specjalistom.

Podsumowanie

Budowa domu jednorodzinnego, czy jakiegokolwiek obiektu, zazwyczaj wymaga zastosowania tradycyjnych fundamentów, jak płyty fundamentowej, czy ławy fundamentowej, choć nie tylko. Jak widać, istnieją różne rodzaje fundamentów, które mają wiele zastosowań. Przed konkretnych wyborem, trzeba wiedzieć o kwestiach opisanych w poradniku.