Nawiewniki ścienne czy okienne – W jaki sposób dostarczyć świeże powietrze do mieszkań?

Zapewnienie właściwego przepływu powietrza w mieszkaniu, zwłaszcza położonym na wyższym piętrze, może być problematyczne. Problemu tej natury nie powinno się bagatelizować – w stojącym powietrzu gromadzi się wiele zanieczyszczeń, które z czasem mogą prowadzić do rozwoju bardzo szkodliwych dolegliwości. Jednym z prostszych i tańszych rozwiązań jest montaż nawiewników w oknach lub ścianach. Z poniższego tekstu dowiesz się, jak pracują, czym się od siebie różnią oraz które z nich sprawdzą się najlepiej w mieszkaniu.

Czym właściwie jest nawiewnik?

To bardzo proste – jest to mechaniczne urządzenie nawiewne zapewniające kontrolowany napływ świeżego powietrza do pomieszczeń. Dostępne obecnie na rynku nawiewniki mogą być wyposażone w specjalne tłumiki akustyczne pozwalające skutecznie redukować zewnętrzny hałas oraz antysmogowy filtr powietrza znacznie poprawiający jego jakość i przyspieszający pracę domowych oczyszczaczy powietrza.

Nawiewniki okienne i ścienne przeznaczone są do budynków wyposażonych w wentylację grawitacyjną, mechaniczną wentylację wyciągową (mechaniczną wywiewną) lub hybrydową (będącą połączeniem grawitacyjnej i mechanicznej wywiewnej). Nie będą natomiast potrzebne, jeśli w budynku jest wentylacja mechaniczna nawiewna lub nawiewno-wywiewna – ich funkcję pełnią w nich specjalne wentylatory.

Nawiewniki ścienne – charakterystyka

Nawiewnik ścienny to proste urządzenie składające się w zasadzie z trzech części – wewnętrznego regulatora, zewnętrznej czerpni oraz łączącego je obudowanego kanału przelotowego. Nawiewniki ścienne mogą być sterowane ręcznie lub automatycznie – urządzenia automatyczne wykorzystują różne mechanizmy do sterowania swoją pracą. Mechanizm sterujący jest podstawą klasyfikacji urządzeń nawiewnych.

Rodzaje nawiewników ściennych

Jak już wspomniano w poprzednim akapicie, nawiewniki dzieli się na podstawie sposobu sterowania.

Modele sterowane ręcznie to przedstawiciele klasycznej myśli technicznej – regulacja stopnia otwarcia odbywa się za pomocą pokrętła/dźwigni (starsze modele). Ze względu na prostotę tego rozwiązania, nawiewniki sterowane ręcznie są zdecydowanie najtańsze. Należy jednak pamiętać, że z tym mechanizmem wiąże się spora uciążliwość – trzeba pamiętać o zmianie ustawienia przy zmieniającym się zapotrzebowaniu na świeże powietrze zewnętrzne. Biorąc to pod uwagę, z urządzeń sterowanych ręcznie korzysta się dziś stosunkowo rzadko – zwłaszcza że różnica cenowa między nimi a nawiewnikami automatycznymi nie jest obecnie tak duża, jak jeszcze kilka lat temu.

Jeśli zaś chodzi o nawiewniki automatyczne, do wyboru jest kilka opcji:

• Nawiewniki termostatyczne – najstarszy typ wykorzystujący bardzo prosty mechanizm oparty na pomiarze temperatury. Trzeba jednak pamiętać, że to klasyczne rozwiązanie niesie ze sobą bardzo niską precyzję sterowania – wlot powietrza przymyka się, dopiero gdy temperatura na zewnątrz spadnie poniżej 0° C. Sprawia to, że obecnie korzysta się z nich tylko w bardzo specyficznych sytuacjach i powoli znikają z rynku.
• Nawiewniki higrosterowane – ten typ reaguje na zmiany poziomu wilgotności względnej powietrza wewnątrz pomieszczenia – pomiar odbywa się dzięki umieszczonemu w regulatorze higrometrowi. Im wyższa będzie wilgotność, tym więcej powietrza wpuści taki nawiewnik. Nawiewniki higrosterowane działają zwykle w zakresie wilgotności na poziomie 30-70%, które to wartości odpowiadają minimalnemu i maksymalnemu otwarciu urządzenia. Nawiewniki tego typu sprawdzają się najlepiej w pomieszczeniach o dużej wilgotności, takich jak pralnie czy kuchnie.
• Nawiewniki ciśnieniowe – nawiewniki tego typu regulują swoją pracę na podstawie różnicy ciśnień powietrza między pomieszczeniem a zewnętrzem. Im wyższa jest ta różnica, tym szybciej napływa powietrze zewnętrzne. A przynajmniej tak byłoby w normalnych warunkach – nawiewnik ciśnieniowy stabilizuje ruch powietrza, przymykając się, gdy ten przyspiesza i otwierając szerzej, gdy zwalnia. Element sterujący takiego nawiewnika unosi się bezpośrednio w strumieniu powietrza, co umożliwia natychmiastową reakcję na zmieniające się warunki. Bardzo ważną cechą nawiewników ciśnieniowych jest niezależność pracy od wysokości – będą one działać równie efektywnie na różnych piętrach. Są więc idealnym rozwiązaniem do wyżej położonych mieszkań.

Warto wspomnieć tutaj również o tzw. nawiewnikach hybrydowych – w przypadku urządzeń ściennych termin ten odnosi się do modeli wyposażonych zarówno w sterowanie automatyczne, jak i ręczne.

Montaż nawiewników ściennych

Nawiewniki ścienne przeznaczone są do instalacji w górnej części ściany zewnętrznej w taki sposób, aby regulator znalazł się na wysokości przynajmniej 2 m od poziomu podłogi – pozwoli to ogrzać się napływającemu powietrzu i wyeliminować chłodne powiewy typowe dla źle zamontowanych urządzeń. Pełny komfort termiczny można osiągnąć poprzez montaż urządzenia nad grzejnikiem. Należy również pamiętać o zachowaniu odpowiednich odstępów między środkiem kanału przelotowego a innymi elementami konstrukcyjnymi – patrząc od wewnątrz, środek kanału powinien znajdować się minimum 35 cm od sąsiedniej ściany, 30 cm od ościeżnicy okna oraz 15 cm od sufitu. Aby montaż nawiewnika ściennego był w ogóle możliwy, należy przygotować w ścianie otwór o odpowiednich rozmiarach – wielkość zależy od danego modelu i powinna być podana przez producenta.

Biorąc pod uwagę sposób montażu, wyróżnia się dwie grupy nawiewników ściennych – proste i glifowe. Nazwy te odnoszą się w głównej mierze do przebiegu kanału przelotowego. Całość instalacji polega zatem na wykonaniu okrągłego otworu (wyjątek stanowią urządzenia glifowe), włożeniu weń obudowy kanału oraz powieszenia regulatora i czerpni.

Proste

Kanał przelotowy jest tutaj prostą linią, przebiegającą prostopadle do powierzchni ściany. Zwykle ma okrągły przekrój i jest obudowany rurą z PVC. Charakterystyczną cechą nawiewnika prostego jest montaż czerpni bezpośrednio na elewacji budynku. W przypadku starszych modeli mogło to stanowić problem natury estetycznej – duży element z białego plastiku mógł szpecić fasadę budynku. Na szczęście dostępne obecnie nawiewniki ścienne mogą mieć dowolną barwę z palety RAL – bez problemu można zamówić urządzenie w kolorze ściany zewnętrznej.

Glifowe

Do tej grupy zaliczają się m.in. nawiewniki ścienne Puro. Budowa tego typu nawiewników jest nieco bardziej skomplikowana – kanał przelotowy załamuje się tutaj pod kątem prostym (tworząc kształt litery „L”) i kończy (patrząc od wewnątrz) tzw. puszką glifową znacznie wydłużającą drogę, którą musi pokonać napływające powietrze. Czerpnię nawiewnika glifowego montuje się w węgarkowej części elewacji przylegającej do okna – nawiewniki te doskonale maskują wlot powietrza i są niemal niezauważalne z zewnątrz. Trzeba jednak pamiętać, że labiryntowy układ posażu powietrza, związany z zastosowaniem nawiewu glifowego, zwiększa opór hydrauliczny systemu wentylacyjnego – skuteczna wymiana powietrza będzie wymagać wzmocnienia ciągu wentylacyjnego, np. przez montaż turbiny wywiewnej na wylocie komina wentylacyjnego. W związku z tym zaleca się ich stosowanie tylko w budynkach z wentylacją mechaniczną wywiewną lub hybrydową.

Nawiewniki okienne – charakterystyka

Budowa nawiewnika okiennego jest jeszcze prostsza – kanał przelotowy tych urządzeń nie jest w ogóle obudowany. Jest też znacznie krótszy – ma długość grubości ramy okna lub nadproża okiennego. Nawiewniki okienne mają na ogół podłużny kształt i stosunkowo niewielkie rozmiary – regulatory nowoczesnych modeli w ogóle nie rzucają się w oczy. Nawiewnik okienny pełni dokładnie tę samą funkcję, co jego ścienny odpowiednik – dostarcza świeżego powietrza do wnętrza pomieszczenia i pozwala zachować prawidłowe działanie systemu wentylacyjnego.

Rodzaje nawiewników okiennych

Nawiewniki okienne mogą być sterowane dokładnie w ten sam sposób, co urządzenia ścienne – wyróżnia się te same rodzaje tych urządzeń. Jedyną wartą wspomnienia różnicą jest to, że w przypadku okiennych mianem hybrydowe określa się nawiewniki będące połączeniem higrosterowanego regulatora z ciśnieniową czerpnią (inna nazwa tych urządzeń to nawiewniki dwusystemowe).

Montaż nawiewników okiennych

Również tutaj urządzenie powinno znaleźć się przynajmniej 2 m nad podłogą. Dodatkowo jego umiejscowienie nie powinno przeszkadzać w otwieraniu okna.

Jeśli zaś chodzi o technikę montażu, dostępne obecnie nawiewniki okienne dzielą się na dwie grupy – szczelinowe oraz montowane na ramie.

Szczelinowe

Nawiewniki z tej kategorii wymagają wycięcia (frezowania) otworu/szczeliny w konstrukcji okna. W przypadku okien z PVC potrzebne będą otwory w przylgach skrzydła i ościeżnicy, natomiast w oknach drewnianych wystarczy otwór w jednych z nich. Okna aluminiowe muszą być przygotowane do montażu takich nawiewników już na etapie produkcji. Wielkość otworu zależy od danego modelu – podaje ją producent. Ze względu na możliwość permanentnego uszkodzenia okna i kilku innych komplikacji, montażu nawiewnika tego typu powinien dokonać wykwalifikowany specjalista.

Montowane na ramie

To stosunkowo nowa metoda montażu, będąca niejako przeciwieństwem poprzedniej – jest całkowicie nieinwazyjna i nie narusza konstrukcji okna. Kanał przelotowy znajduje się tutaj między nadprożem a górną krawędzią ramy okna, a większość regulatora i czerpni jest ukryta w warstwach tynku/ocieplenia nadproża. Dzięki temu nawiewnik pozostaje niemal niewidoczny, zarówno od zewnątrz, jak i od wewnątrz. Ponadto takie umiejscowienie umożliwia bezproblemowe zamontowanie nawiewnika na oknach uchylno-przesuwnych typu HS oraz tych z roletą zewnętrzną. Trzeba jednak pamiętać, że tę metodę montażu można wykorzystać jedynie w momencie wprawiania okna w ścianę – nie da się założyć takiego nawiewnika na oknie, które było już wcześniej zainstalowane.

Ścienne czy okienne – które nawiewniki wybrać do mieszkania?

Ogólnie rzecz ujmując, oba typy nawiewników pełnią tę samą funkcję, a ich nowoczesne odsłony cechują się bardzo zbliżonymi parametrami. Oba warianty są także zabezpieczone przed wnikaniem pary wodnej i mogą być wzbogacone o dodatkowe filtry/tłumiki akustyczne, które skutecznie chronią wnętrze budynku przed zanieczyszczeniami powietrza/głośnymi hałasami z zewnątrz.

Warto jednak pamiętać, że ze względu na większe rozmiary, pojedynczy nawiewnik ścienny będzie efektywniejszy, zwłaszcza w porównaniu ze starszymi modelami – jedno urządzenie ścienne często wystarczy w pomieszczeniu, które ze względu na wymiary powinno mieć zamontowane przynajmniej 2 nawiewniki okienne (powyżej 20 m2). Ponadto można je montować w pomieszczeniach pozbawionych okien (z wyjątkiem modeli glifowych). Za nawiewnikami okiennymi przemawiają zaś przede wszystkim łatwiejszy montaż i niższa cena (przy niektórych modelach nawet dwukrotnie niższa niż w przypadku ściennego odpowiednika).

O ile w przypadku domu jednorodzinnego wybór typu nawiewników jest w głównej mierze kwestią osobistych preferencji, tak w mieszkaniach zlokalizowanych w budynkach zamieszkania zbiorowego mogą pojawić się pewne ograniczenia. Trzeba pamiętać, że nawet jeśli jesteśmy właścicielem mieszkania, elewacja budynku jest własnością wspólną wszystkich mieszkańców. W związku z tym nie można w nią ingerować bez zgody innych lokatorów oraz właściciela/zarządcy budynku – dotyczy to także instalacji czerpni prostego nawiewnika ściennego. Jeśli budynek jest zabytkowy, montaż urządzenia ściennego będzie też wymagać zgody Regionalnego Konserwatora Zabytków. Nie ma takiego problemu w przypadku dyskretnych urządzeń glifowych lub okiennych.